مرکز معتبر مشاوره حقوقی

در صدور درخواست حکم رشد توسط وکیل پایه یک دادگستری می ­بایستی ابتدا به بررسی چند سوال در این زمینه بپردازیم:

• حکم رشد چیست؟
• اهلیت چیست؟
• انوع محجوریت
• اهلیت بر چند نوع است؟
• چگونه اهلیت را بشناسیم؟
• چگونگی درخواست صدور حکم رشد
• حکم حجر چیست؟
• وکیل چگونه درخواست رفع حجر میکند؟
• اعتراض به صدور حکم رشد جایز است؟

حکم رشد چیست؟

با استناد به قانون و شرع می­توان گفت که به هرشخصی که متولد می­ شود، حق و حقوقی تعلق می­گیرد. این حقوق و امکانات می­تواند مالی و غیرمالی باشند. فرد برای استفاده و دریافت کامل این حقوق مالی و غیرمالی می­ بایستی شاخصه­ هایی را داشته باشد که اولین و اصلی­ترین آن، اهلیت است.

اهلیت چیست؟

معنای لغوی اهلیت به قوای دماغی سالم داشتن، اهل و عاقل بودن اشاره دارد؛ اما در معنای حقوقی به داشتن سن لازم، عاقل و بالغ بودن و همچنین داشتن صلاحیت لازم برای انجام امور حقوقی تاکید می­کند. درصورتیکه فرد، یکی از این موارد را نداشته باشد، از نظر قانونی اهلیت ندارد. در مسائل حقوقی، به شخصی که اهلیت نداشته باشد، محجور گفته می­شود و این امر مانع از تصرف حقوقی اموال توسط خود فرد میگردد.

انواع محجوریت

محجور

از نظر قانون، سه نوع محجوریت داریم که در حدود دخل و تصرف مالی آن­ها تفاوت ایجاد می­کند:

• صغار (صِغَر سن):

پیش­تر نیز گفتیم که افرادی که سن یا عقل و بلوغ آن­ها به حد لازم نرسیده باشد، محجور نامیده می­شوند. طبق نظر وکیل پایه یک دادگستری، ذکر این نکته الزامی است که این مورد یا از ظاهر ایشان مشخص است یا دادگاه خانواده آن را تعیین می ­نماید. اینگونه افراد در دسته ­ی محجور صغار قرار می­گیرند که خود بر دو نوع است:

1.صغیر ممیز:

به کودکی گفته می­ شود که قابلیت درک عقد قراردادها و نتیجه­ ی آنها را دارد و منفعت و ضرر خود را به خوبی میشناسد.

2.صغیر غیر ممیز:

به کودکی که توانایی درک آثار معاملات و تشخیص منفعت و ضرر خویش را نداشته باشد، گفته می­شود.

این افراد مادامی که به سن قانونی نرسیده باشند، محجور محسوب شده و بدیهی است که پس از آن به اهلیت خواهند رسید و در شرایط عادی نیازی به

درخواست صدور حکم رشد توسط وکیل پایه یک نمی باشد.

• غیر رشید (سفیه – صِغَر عقل):

به کسانی که تصرف و دست یابی­ شان در حقوق مالی و اموالشان عقلانی نباشد، محجور سفیه می­گویند. فی الواقع این افراد اگرچه به سن بلوغ رسیده ­اند، اما شایستگی استفاده و مدیریت اموال خود را نداشته و نیازمند همراهی دیگران هستند، در نتیجه نمی­توانند به طور مستقیم به اموال خود دسترسی داشته باشند.

• مجانین:

همانطور که از شکل این اسم برمی­آید، جمع کلمه مجنون است. در علوم ادبیات و پزشکی، مجنون تعابیر متفاوتی دارد، اما در اینجا تعبیر حقوقی برای ما ملاک است.

در معنای حقوقی، مجنون به فردی اطلاق می­شود که دچار اختلال در عقل و فهم باشد و قدرت درک نداشته باشد که به اصطلاح به ایشان، مختل المشاعر (دچار فساد عقلی) گفته می­شود.

در ماده 1211 قانون مدنی، هردرجه از جنون به حجر ختم می­گردد. جنون از دو لحاظ سابقه و پایداری بررسی می­شود:

• جنون از لحاظ سابقه:

1. جنون متصل به ایام صغر: به جنونی که به محض تولد یا در دوران کودکی گریبان­گیر فرد شده باشد، میگویند.
2. جنون پس از ایام صغر: به جنونی که پس از دوران کودکی در شخص نمایان شده باشد، گفته می­شود.

• جنون از منظر پایداری:

1. جنون دائمی:

شخصی که هیچگاه به حالت پایداری و ثبات روحی و روانی نرسد و جنونش قابل انقطاع نباشد، را گرفتار جنون دائمی می­دانیم.

    2.جنون ادواری (جنون اطباقی):

اگر فرد گاهی در حالت تندرستی و گاهی در حالت جنون باشد، درگیر جنون ادواری است.

مجنون از هر نوع که باشد، از تصرف مال خویش منع خواهد شد، چراکه توانایی و اراده حفظ اموال خود را ندارد. طبق نظر وکیل، ذکر این نکته الزامی است که اگر سلامت عقل فردی که دارای جنون ادواری است، در هنگام معامله ثابت شود، این معامله منفوذ خواهد بود.

اهلیت بر چند نوع است؟

اهلیت بر دونوع استیفا و تمتع است.

• اهلیت تمتع: اهلیت تمتع همان حقی است که هرشخصی پس از تولد صاحب آن شده و پس از مرگ، آن را از دست می­دهد.
• اهلیت استیفاء : اهلیت استیفا مرحله ­ای از اهلیت است که فرد دیگر از نظر مالی و انجام امور معاملاتی نیازی به فرد دیگر نداشته و به طور مستقل می­تواند، این اعمال را انجام دهد. به معنای دیگر این نوع از اهلیت به کسانی داده می­شود که شایسته مدیریت اموال خود باشند و آنها را تلف نکنند.

چگونه اهلیت را بشناسیم؟

اهلیت

طبق تعاریفی که بالاتر گفته­ ایم، هرفردی که به بلوغ برسد، شامل اهلیت می­شود مگر آن که عکس آن ثابت شود. یعنی ثابت شود که فرد یکی از مواد لازم برای اهل شناخته شدن را ندارد. بنابراین برای اهلیت اشخاص نیازی به رای دادگاه نیست و رسیدن فرد به سن قانونی برای به اهلیت شناختن وی کفایت می­کند. اگر کسی ادعایی برخلاف این داشته باشد، نیاز است تا اهلیت شخص توسط ارائه درخواست اهلیت توسط وکیل به دادگاه بررسی شود و حکمی در این مورد صادر گردد.

دختران در سن 9 سالگی و پسران در سن 15 سالگی به سن بلوغ رسیده و دارای اهلیت ب حساب می­ آیند. برای انجام امور غیرمالی در این سنین هیچ مورد و معضلی وجود ندارد. اما برای انجام امور مالی، شخص می­ بایستی صلاحیت و رشد خود را ثابت کند.

چگونگی درخواست صدور حکم رشد

بنابر نظر وکیل محترم پایه یک، فرد اگر بخواهد در این سن، مالکیت اموال را برعهده گیرد، باید یک درخواست صدور حکم رشد به دادگاه ارائه دهد و اگر در بررسی ­ها و سنجش دادگاه، حکم رشد به فرد داده شد، فرد میتواند مالکیت اموال را بپذیرد و امور مالی را بدون واسطه انجام دهد.

اگر لازم باشد که درخواست صدور حکم رشد داده شود، همانطور که وکیل به شما راهنمایی خواهد کرد، می­بایستی دادخواستی را مبتنی بر همین مضمون در یکی از دفاتری که خدمات قضایی انجام می­دهند، با پیوست مدارکی همچون شناسنامه و کارت ملی تنظیم نمایید. در این میان همچنین مدرکی که ادعای صدور حکم را اثبات کند را نیز باید ارائه کنید. این مدرک می­تواند استشهادی مبنی بر توانایی مدیریت امور مالی شخص باشد که نشانگر رشد وی است.

پس از طی این مراحل، دادگاه وقتی را برای رسیدگی به مسئله و ارائه­ ی ادله و مدارکی که رشید بودن فرد را اثبات میکند، تعیین کرده و به فرد اعلام می­دارد. پس از جلسه، دادگاه تمام شواهد و ادله را بررسی کرده و تصمیم نهایی خود را اعلام میدارد که در خوشبینانه ­ترین حالت به صدور حکم رشد منجر می­گردد.